In het Nederlands Dagblad stond gisteren een mooi commentaar van Koert van Bekkum: Kerkverband. Eén van de zaken waar hij aandacht voor vraagt is het merkwaardige gegeven dat de drie zg. kleine gereformeerde kerken (GKv, CGK en NGK) bij grote thema’s die in alle drie de kerken spelen toch zo nodig weer zelf naar een oplossing (moeten) gaan zoeken. De Nederlands Gereformeerde kerken hadden tenminste nog het zelf-inzicht om de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt te vragen mee te denken over hoe om te gaan met homoseksualiteit in de gemeenten. De Christelijke Gereformeerde kerken gaan daar sowieso zelf mee aan de gang, en de GKv wilden in ieder geval niet officieel en gezamenlijk ingaan op de uitnodiging van de NGK.

Koert schrijft in dat verband:

Eigenlijk geven de NGK impliciet toe zelf de theologische slagkracht te missen — zoals eerder bleek in het rapport over de vrouw in het ambt — om het onderwerp bevredigend op te pakken. Maar de anderen blijven afzijdig. Heel begrijpelijk, maar ook weer niet.

Ik wens dat dat wat de NGK volgens Koert impliciet toegeven (en wat ze volgens mij ook best expliciet willen toegeven) eens door alle drie deze kerken expliciet wordt toegegeven. Voor iedereen die verder kijkt dan zijn of haar klein gereformeerde neus lang is kan duidelijk zijn dat we allemaal de theologische slagkracht missen die gevraagd wordt bij serieuze theologische onderwerpen. Zelfs als we alles zouden combineren, zoals Koert vraagt, zouden we die slagkracht nog missen. Zo groot is de kleine gereformeerde theologische wereld echt niet. Dat lijkt me op zich trouwens helemaal geen schande. Je kunt eenvoudig niet verwachten dat een groep van bij elkaar een slordige 200.000 christenen genoeg mensen levert om op het niveau van de grote kerk te theologiseren.

Dat is bij de onderwerpen die nu ‘hot’ zijn wel nodig. Er zijn geen simpele oplossingen voor de vragen rond hoe om te gaan met homoseksualiteit of het dienen van vrouwen in de verschillende ambten in de kerken. Voor die vragen niet verder om je heen kijken dan de kleine wereld van GKv, CGK en NGK lijkt mij nogal kortzichtig. Zelfs als je het ook maar zeer beperkte internationale netwerk van deze kerken erbij betrekt kom je niet veel verder. En dan heb ik het nog maar even niet over de delen van deze kerken die überhaupt niet van plan zijn om over dit soort thema’s serieus na te denken.

Intussen is er al lang serieus nagedacht over deze dingen in de grotere gereformeerde wereld (in Nederland in de PKN, om over de internationale gereformeerde gemeenschap nog maar te zwijgen) en in allerlei andere christelijke tradities. Als dat niet binnen onze horizon komt en in onze eigen afwegingen betrokken wordt maak ik me weinig illusies over het theologisch kaliber van de meninigs- en besluitvorming in de GKv, de CGK en de NGK (op volgorde van grootte), wat er uiteindelijk ook uitkomt. We zijn echt ook allemaal samen nog te klein.

Nee, ik denk niet dat er elders al kant en klare oplossingen zijn. Ik geloof niet aan pre-fab theologie of aan besluitvorming elders die zo in een heel andere setting overgenomen kan worden. Maar van de bezinning elders alleen via boeken en artikelen kennis nemen en vervolgens zelf knopen doorhakken verwacht ik al helemaal niets. Theologie is een vak dat alleen in concreet gesprek met anderen bloeit, net als de kerk zelf alleen in concreet gesprek met broeders en zusters leeft. Het lijkt mij tijd om nog een stap verder te gaan dan Koert al (terecht) vraagt. De theologie in de GKv, CGK en NGK heeft zich nu wel lang genoeg geïsoleerd van de rest van de theologische en kerkelijke wereld. Het is ook daarom dat ze in groter perspectief nog steeds weinig voorstelt en slagkracht mist.

Laten we eens beginnen met van onbewust onbekwaam bewust onbekwaam te worden. Wie weet leren we van anderen onbewust bekwaam te worden en misschien zelfs wel bewust bekwaam. Tenslotte is de bijbel een indrukwekkend duidelijk boek. De consequentie daarvan kan niet anders zijn dan dat iedereen hem kan begrijpen en dat wij dus naar iedereen moeten luisteren, niet alleen naar onze naaste familie in de kerk.