De Reformatie 89 (2013-2014) 11,238-239 (21 februari 2014)

Het is even wennen: een tekst schrijven die pas een tijd later gelezen gaat worden. Nieuws over de synode hoeft u in deze rubriek niet te verwachten. Dat hebt u al lang op internet of in één van de dagbladen kunnen lezen. Op verzoek van de redactie geef ik wat eigen gedachten bij wat ik als afgevaardigde zoal meemaak.

Maar ook die gedachten leest u pas een tijdje later. En ik heb al gemerkt dat bezig gaan met 36 afgevaardigden plus de nodige mensen om hen heen een behoorlijk dynamisch gebeuren is. Het zou dus zelfs best kunnen dat op het moment dat u leest wat ik dacht, ik zelf er al weer anders over denk.
Ik hoop dat u daar niet de verkeerde conclusie aan verbindt en deze rubriek maar overslaat. Wat mij betreft is de goede conclusie dat die meer dan  36 mensen dan goed bezig zijn en in staat zijn om elkaar op andere gedachten te brengen. Dat lijkt me precies de bedoeling van een synode: samen verder komen dan we waren.

Stukkenmachine Het is sowieso al apart om te merken wat de aanloop naar zo’n synode met je doet. Eerst komt de grote ‘stukken-machine’ op gang. Digitaal of op papier groeit de stapel teksten onder je handen uit. We zullen inmiddels wel ergens boven de 650 pagina’s dossier zijn uitgekomen, en er komt nog meer. Het gevoel dat dit oproept is vooral dat van: dit wordt echt een zware klus. Niet eens omdat het allemaal ingewikkeld en moeilijk is. Maar alleen al de hoeveelheid…
Gelukkig was er deze keer een nieuw onderdeel in de voorbereiding. 24 en 25 januari kregen we, vóór de synode uit, ruim de tijd op Mennorode (Elspeet) elkaar te ontmoeten als afgevaardigden en samen door te praten over wat ons te wachten staat. Wat eerst nauwelijks meer is dan een spreadsheet met namen en adressen neemt dan vlees en bloed aan en blijkt een groep totaal verschillende levende mensen. En hoe we ook verschillen, qua achtergrond, meningen, persoonlijkheid of noem nog maar wat anders — keer op keer proef je bij elkaar de liefde voor de Heer, de liefde voor zijn kerken en de inzet om vanuit die liefde constructief en eerlijk met elkaar aan het werk te gaan. |239|

Vrolijkheid De verschillen in de groep afgevaardigden zijn niet kleiner geworden die twee dagen. De hoeveelheid werk ook niet. Maar toch is alles anders geworden. Ik denk dat we iets ervaren hebben van het eigen werk van de Geest van God die mensen tot een gemeenschap maakt en die je oog geeft voor de ander als mens om van te houden, hoe anders hij ook is. Meer nog dan doorpraten over wat een synode is, hoe het allemaal werkt — zelfs meer nog dan doorpraten over het geestelijk kader waarin we staan, is die ervaring van aan elkaar gegeven worden door de Geest extreem bemoedigend. Nu is het gevoel vooral dat van: we hebben er zin in. Er komt iets van de vrolijkheid bij boven van dat inmiddels al weer oude liedje: ‛We hebben allemaal wat, we zijn allemaal raar, en toch zijn we broertjes en zusjes.’ Broertjes, in dit geval.

Bevoegdheid Is daarmee de spanning er af? Natuurlijk niet. Maar het maakt wel veel uit hoe je kijkt naar zo’n synode. Je kunt kijken vanuit het begrip ‘taak’. Dat heeft reden. Een synode is ook gewoon een bestuurlijke instantie die op een heel aantal punten besluiten moet nemen. Sommige staan ver van het leven in de gemeenten af, andere grijpen er direct op in. Sommige voelen neutraal: er moet iets geregeld worden, andere zijn zwaar emotioneel en taboe-geladen: mensen winden zich erover op, liggen er wakker van. Toch moet er besloten worden en niemand weet van te voren wat dan de effecten zullen zijn. Spannend.
Toch, juist bij de synode zoals ik die nu heb leren kennen vind ik dat begrip ‘taak’ te weinig zeggen. We hebben niet alleen maar ‘ja’ of ‘nee’  te zeggen op een serie gesloten vragen, al dan niet voorgekauwd door deputaten. We hebben besluiten te nemen in het belang van al de kerken. Wat dat boeiend en op een bepaalde manier ook leuk maakt, we hebben daar bevoegdheid voor gekregen. ‘Bevoegdheid’ is een veel opener woord dan taak. Bevoegdheid betekent dat je niet per se hoeft te kiezen tussen A en B, maar ook nog kunt zeggen: alles overwegende en op grond van deze argumenten besluiten wij C. Bevoegdheid betekent dat een synode niet maar een agenda heeft ‘af te werken’, zakelijk en procedureel, maar dat die agenda ook ‘gewogen’ mag worden, dat je er verbanden in kunt leggen, een stap terug kunt doen, extra informatie inwinnen bij anderen en meer van dergelijke dingen. In de kerk gaat het nooit om de regels, maar altijd om de inhoud, tenslotte om de inhoud van hoe het evangelie zijn weg vindt in ons midden.
Het spannendste vind ik voorlopig of we in staat zullen zijn die bevoegdheid zo vorm te geven dat onze besluiten geestelijk overtuigen. Als ik nu in gedachten de gezichten van m’n mede-afgevaardigden langs ga, dan denk ik: wij zouden dat moeten kunnen als de Geest zo doorgaat met zijn eigen werk als hij nu begonnen is.