Onderweg online | 16 maart 2024
Met vele anderen ben ik opgegroeid in een kerkelijke wereld waarin het motto gold: vrede door recht. Het was ten diepste een harde wereld, waarin velen gewond zijn. Des te meer viel me jaren later de zin op aan het eind van Jakobus 3: De vrucht van gerechtigheid wordt in vrede gezaaid voor hen die vrede stichten. Dat lijkt me een versie van recht door vrede.
Als ik het wat op de spits drijf: wanneer ik hierover nadenk, lijkt me de kans het grootst dat het tweede waar is en het eerste niet. Als recht doen of wat een ‘rechtvaardige vrede’ heet, eerst komt, een voorwaarde is, komt er dan in onze werkelijkheid ooit vrede? Ik zie het niet gebeuren. De kans is groter dat het recht als wapen wordt ingezet, zoals nu in het groot bij het Internationaal Strafhof over Gaza gebeurt. Daar bereik je maximaal een staakt het vuren mee en raakt vrede eerder verder uit het zicht. Een even grote kans is dat het recht als motivatie wordt ingezet om door te vechten om geen onrecht te accepteren. Hoelang moet de oorlog in Oekraïne nog duren of zelfs: hoever moet ze escaleren voor de absurditeit daarvan tot ons doordringt?
Eerder lijkt me dat recht groeit op de bodem van vrede. Pas als je elkaar weer in de ogen kunt kijken en kunt luisteren naar elkaars verhalen, kun je elkaar werkelijk recht doen. Kan best dat zoiets heel lang duurt. Vruchten groeien niet bij toverslag. Kan ook best zijn dat er eerst een onrechtvaardige vrede voor nodig is: een tijd lang lijden onder de ander en het uithouden tot er weer verbinding kan ontstaan. Trouwens, is dat ook niet de route die God zelf gekozen heeft? Eerst verzoening en vrede door Jezus toen wij nog zondaars en vijanden waren en dan, langzaam maar zeker, de vrucht oogsten van mensen die Hem recht doen door op Hem te vertrouwen? Het lijkt me in ieder geval wijsheid van boven.