Onderweg 5 (2019) 8,25 (13 april 2019)
Als een olievlek heeft het zich uitgebreid in onze samenleving: niemandsland. De publieke ruimte ging als eerste over, vanaf de tweede helft van de vorige eeuw. De straat is niet meer van iedereen, maar van niemand. Je kunt er dus rustig van alles neergooien. Publieke voorzieningen volgden. Allerlei diensten van algemeen belang zijn inmiddels op afstand gezet, uitbesteed en uitverkocht. Dat kon omdat ze van niemand waren geworden. Wat van iedereen is, kun je tenslotte niet privatiseren. Eén van de meest gesofisticeerde uitvindingen van de overheid – de per definitie gereguleerde markt – is als vrije markt volkomen niemandsland geworden.
Wie het lot heeft in niemandsland te werken, ervaart de gevolgen inmiddels aan den lijve: uniformdragers zijn van niemand; alleen als ze sterker zijn dan jij kun je ze niet uitschelden, bedreigen of in elkaar slaan. Binnen is van jou, buiten is van niemand. Geen wonder dat de binnen zo gelukkige Nederlanders buiten bang en boos zijn. Er is alle reden voor. In niemandsland heerst het recht van de sterkste.
Wat moeten christenen hiermee? Op de eerste zondag van de veertigdagentijd zagen we Jezus door de Geest de woestijn in gedreven worden. In niemandsland werd Hij verzocht met de wetten van de jungle: overleven, macht, eerbied voor de sterkste. Leef ik naar binnen gericht of naar buiten, in wat ondanks alles nog steeds Gods wereld is? De laatste dagen van de veertigdagentijd zien we Jezus buiten de stad gekruisigd worden, op verzoek van de schreeuwers en de patsers, de machthebbers en de overlevers. Een stille zaterdag lang kunnen we ons afvragen of we werkelijk geloven dat zijn overgave sterker is dan zelfhandhaving en gemeenschap schept in niemandsland. Als het dan weer Pasen is geweest, is het tijd voor Hebreeën: ‘Laten we dus het kamp verlaten, ons bij Hem voegen en delen in zijn vernedering’ (13:13).
Waar niemand meer verantwoordelijk is, worden christenen geroepen. De vruchten van de Geest groeien nergens beter dan in niemandsland: liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, vertrouwen, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Het is tijd om daarmee naar buiten te gaan. Jezus is er al.