Onderweg, 4 (2018) 10,31 (12 mei 2018)

Wat moet groeien om te blijven bestaan, kan niets anders zijn dan een variant van een piramidespel. De kleine versies daarvan zijn verboden door de Wet op de kansspelen. De grote versies zijn legaal en vallen onder het ministerie van Economische Zaken. Tenminste sinds de windhandel van de financiële markten de westerse samenlevingen heeft overgenomen, zou je kunnen zeggen dat we in een piramidespel leven. Het is tot in de haarvaten van de samenleving doorgedrongen: alles moet altijd beter. Op wie niet beter kan, wordt ook de komende jaren nog flink bezuinigd. Niet meedoen is geen optie. Daar is een wet voor in het leven geroepen: je móet participeren in het grote piramidespel van de prestatiemaatschappij.

Tegen die achtergrond viel me vorig jaar iets extra op. Er verscheen een boek van een dertiger waarin de tijd nemen om te danken voor wat mooi en waar en goed is, werd aangeprezen als een daad van verzet. Gewoon elke dag drie dingen opschrijven waar je dankbaar voor bent, werkt beter tegen de onder jongeren alomtegenwoordige burn-out dan een bibliotheek vol zelfhulpboeken.

God speelt in het boek geen rol. ‘Dankbaarheid is erkennen dat de goede dingen in het leven geschenken zijn.’ Dat kan kennelijk ook zonder degene die die geschenken geeft. Toch blijft het opvallend: zomaar vanuit het niets wordt er aandacht gevraagd voor de kern van kerk en christen zijn. Danken en delen — eucharistie — is vanouds het hart van alles in een kerkdienst. Als alles genade is, is danken de primaire reactie. Het oude ritueel van danken voor het slapengaan wordt seculier herontdekt. En dan ook nog als een daad van verzet.

Misschien een goed idee voor al die kerken die van betekenis willen zijn voor hun omgeving: laten we weer eens danken, ook voor waar je buren dankbaar voor zijn.

(vgl. Ernst-Jan Pfauth, Dankboek, 2017,
zie bijv. ook zijn ‘Tevreden zijn met wat je nú hebt?’)