Preek over zondag 18 Heidelbergse Catechismus

orde morgendienst
votum en groet
zingen: Psalm 110,1-3
gebod
zingen: Psalm 110,4-6
gebed
Schriftlezing Handelingen 1:1-11
zingen: NGK 101,1
Schriftlezing Johannes 16:16
zingen: NGK 101,2
lezen Zondag 18
zingen: NGK 101,3
lezen Dordtse Leerregels II art. 8,9
zingen: NGK 101,4
preek over Zondag 18
zingen: NGK 101,5
gebed
inzameling gaven
zingen: Liedboek 234
zegen

Je echte leven is je alledaagse leven. Je leidt het thuis, op je werk, op school, met de mensen die bij jou horen. Daarin wil de Here Jezus onze Heer zijn. Daarin wil Hij dichtbij ons zijn en ons steunen – we hebben er bij de afgelopen zondagen iets van gezien. Daarin wil Hij onze Heer zijn, die we volgen en dienen, concreet, met onze eigen handen en ogen en oren en voeten, ons eigen lichaam. Daarin wil Hij ook degene zijn die ons leven bepaalt, die uitmaakt wat er gebeurt. Met de hele range aan vragen die bij je leven hoort kun je bij de Here Jezus terecht, en wil Hij ook dat we bij Hem terecht komen. Niet alleen vragen als: hoe moet ik dit nu doen? maar ook vragen als: waar is dit nu voor nodig? Niet alleen: wat moet ik kiezen? maar ook: wat is uw plan? Niet alleen: hoe zit dit in elkaar? maar ook: wat zit hier achter?

Daar waar we dat soort vragen stellen, op dezelfde plaats, hebben we het nodig te ervaren wat we geloven, te merken dat wat God zegt waar is en goed en mooi. Als je ’s nachts in bed ligt en ergens niet van kunt slapen heb je daar nodig dat je je leven echt aan Jezus uit handen kunt geven. Als je er eerst voor uit bed zou moeten komt er van slapen helemaal niets. We hebben het nodig dat onze Heer is waar wij zijn, in ons leven van alledag. Net andersom dan je zomaar zou denken zet Jezus’ hemelvaart ons erbij stil dat Hij ons dat wil geven: dat Hij is waar wij zijn om ons te brengen waar Hij is. Laten we daar vanmorgen even bij stil staan. Hemelvaart betekent niet dat Jezus weg is, maar dat Hij is waar wij zijn om ons te brengen waar Hij is.

Natuurlijk, in een bepaald opzicht is Jezus van de aarde en dus ook van ons weg gegaan. De leerlingen hebben Hem zien gaan. En Hij had er ook zelf over gesproken: Nog een korte tijd en jullie zien me niet meer, maar kort daarna zien jullie me terug. Op de manier waarop Jezus op aarde rondliep met zijn leerlingen is Hij nu niet bij ons: ergens, tastbaar, zichtbaar, hoorbaar, als mens. En dat kunnen we best eens jammer vinden ook. We denken zomaar dat het ons geloof makkelijker zou maken wanneer we op pelgrimstocht naar Jezus zelf zouden kunnen gaan en Hem ergens onder vier ogen zouden kunnen spreken. Als Jezus hier ergens zou zijn, zouden we dan niet meer houvast aan Hem hebben? Zouden we Hem dan niet pas echt ervaren?

Toch geloof ik niet dat dit klopt. En ik voel me daarin gesteund, niet alleen door de bijbel, maar ook door gereformeerden vanouds die niet geloofden dat dit klopt. Ze zeggen in zondag 18 vrijuit dat Jezus als mens niet meer op aarde is en verdedigen dat tegenover bepaalde ideeën van anderen uit hun tijd even vrijuit. En dat doen ze vanuit de ervaring dat Jezus nu juist veel dichter bij is gekomen dan als Hij nog als mens ergens op aarde was. Stel het je maar gewoon voor, dan zie je het meteen. Jij leeft hier en jij ligt in jouw bed wakker van iets. Wanneer Jezus nog op aarde zou rondgaan zou Hij, bijvoorbeeld, vandaag best eens in Rio de Janeiro kunnen zijn. Een beetje ver van jouw bed dus. Misschien zou Hij over twee jaar op zijn tournee best drie plaatsen in Nederland kunnen aandoen, maar dan zou je toch al twee jaar geleden je kaartjes besteld moeten hebben om je bed daarheen te kunnen laten rijden. Dat schiet allemaal niet op.

Wil je echt iets aan de Here Jezus hebben, dan moet Hij ook bereikbaar voor jou zijn – en niet alleen voor jou maar voor ons allemaal tegelijk. Dat is precies waar het onder andere om gaat bij zijn hemelvaart. Voor de bijbel is de hemel niet ergens ver weg, maar juist omgekeerd: voor de bijbel is de hemel dicht bij ons allemaal. We leven allemaal als alle mensen op aarde onder een open hemel. Als iets van de hemel wordt afgekondigd betekent dat, dat iedereen, waar ook op aarde, het horen kan. Als Jezus eens op de wolken van de hemel terugkomt betekent dat, dat iedereen Hem kan zien. Nu Hij in de hemel is betekent dat juist dat Hij is waar wij zijn: in ons echte leven, thuis, in onze eigen bed. Daar kunnen we onze handen vouwen en bidden en alles ontvangen wat Hij wil geven. We hoeven er ons bed niet eens voor uit.

En net zo geldt dat voor al het andere dat we met de Here Jezus hebben. Als je op je werk voor de keus staat wat te doen, als je in gesprek met iemand bent en niet weet wat te zeggen, als je in het ziekenhuis ligt (of zit bij een ander) en hulp nodig hebt, kortom als je gewoon in je eigen echte leven Jezus wilt volgen en Hem wilt dienen, dan koop je er weinig voor als je eerst weet ik waar heen zou moeten om Hem te vinden. Nu hoef je nergens anders heen voor Hem, want je mag, waar je ook bent en waar je ook voor staat, één Geest met Hem zijn. Naar zijn godheid, majesteit, genade en Geest verlaat Hij ons nooit meer. Hij zendt ons zijn Geest om één Geest met ons te zijn, om het diepste met ons te delen en het wat we ook maar nodig hebben aan ons uit te delen. Het is echt net andersom dan je zomaar zou denken: hemelvaart betekent dat Jezus is waar wij zijn, wij, u en jij en ik, en nog tegelijk ook. Hij is niet verder weg, Hij is juist dichter bij, aanwezig in ons echte leven.

En dan ook verder: Jezus is niet maar aanwezig in ons leven als passieve figuur, als toeschouwer, of als persoon die zo nu en dan in beweging komt, bijvoorbeeld om ons ergens mee te helpen, en dan weer naar de achtergrond verdwijnt. Hij is waar wij zijn om ons te brengen waar Hij is. Hij is mede degene die ons leven bepaalt. Ook dat is iets dat anders geworden is met dat Jezus na zijn sterven en opstanding van de aarde naar de hemel is opgenomen. In de bijbel is de aarde de plaats waar het gebeurt, de plaats waar het er op aankomt, maar de hemel is de plaats waar uitgemaakt wordt wat er gebeurt, waar de plannen gemaakt worden die hier worden uitgevoerd en waar beslist wordt wanneer en hoe die plannen werkelijkheid worden. En daar is de Here Jezus nu helemaal bij betrokken. Hij is het Lam dat het waard is de zegels van Gods boeken te verbreken en Gods gedachten te openen.

Wanneer Hij voor ons pleit staat dat in Romeinen in het kader van wat er in ons leven gebeuren gaat. Hij bespreekt met zijn Vader hoe het zal gaan, wat wij aankunnen en wat ons toevertrouwd zal worden. Wanneer Hij ons zijn Geest zendt, is dat een Geest die Heer is en levend maakt en die ons vormt en ook op plaatsen brengt waar we uit onszelf misschien nooit waren gekomen. Van buiten af en van binnen uit bepaalt de Here Jezus mede ons leven. En het gaat dan om ons echte leven, niet maar om wat elementen daarin. Misschien valt het ons pas op bij bepaalde punten en op bepaalde momenten. Als alles anders gaat dan je dacht of als je terugkijkt op je leven. Maar het reikt tot in de details van je bestaan.

Je hoeft niet alleen je bed niet uit om Jezus te vinden, Hij bepaalt ook wanneer je in slaap valt en geeft je de rust van de nacht. Er wordt niet alleen in de hemel overlegd over de grote dingen in je leven, over je huwelijk, over die ziekte, over die baan die de rest van je leven zal bepalen. Het gaat ook over de details van eten en drinken en kleding, over je gedachten en ideeën, over je alledaagse blijdschap en verdriet, het gat in je knie en de ergernis in de auto en over hoe je daarop reageren gaat. Het gaat over de goede reacties die Hij door zijn Geest in ons wakker wil roepen, ook gewoon in de contacten met de mensen om ons heen. Jezus is naar de hemel gegaan betekent niet alleen: Hij is vlakbij, daar waar wij zijn, het betekent ook: Hij bepaalt heel concreet ons alledaagse leven.

En Hij wil daar dan ook net zo concreet bij betrokken worden. Die vragen van: waar is dat nu voor nodig? wat is uw plan met mijn leven? wat zit hier achter, Heer? zijn typisch vragen die je aan de Here Jezus ook moet stellen. Je krijgt er misschien niet altijd het antwoord op dat je zoekt, je krijgt er wel een globaal antwoord op en van daaruit rust in je leven. En door te bidden en te vragen wordt je sowieso veel meer betrokken op wat Hij in je leven doet, wordt het minder iets wat je zomaar overkomt. Als je nooit dat soort vragen stelt wordt je leven plat, toch? Je kunt het als een vanzelfsprekendheid nemen dat je geld voor deze maand weer op je rekening staat, en dan is het weer weg ook voor je het weet (mazzel als je dan niet nog een stuk maand over hebt). Je kunt je ook afvragen: wat wilt U dat ik ermee doe, Heer, wat zit er achter die gave van U? Dan ga je er vanzelf ook bewuster mee om. En zo kan het bij alles in je leven, goed en slecht, mooi en moeilijk. Je echte, dagelijkse leven wordt er rijker van.

Je kunt bij dat soort vragen in je leven van alles ontdekken. De Here Jezus geeft je er allerlei antwoorden op. Die mensen zou je kunnen helpen, bijvoorbeeld. Of je ontdekt achteraf wat je geleerd hebt over hoe goed Hij is. Je merkt dat je meer open en afhankelijk kunt leven. Noem maar op. Maar er is ook, zoals ik net zei, altijd een globaal antwoord, een antwoord dat God zelf wel degelijk gegeven heeft over je leven. Om het zo eens te zeggen: je kunt zoeken naar de details van het plan van God met je leven en daar van alles niet over te weten komen, maar het geheel van het plan van God met je leven heeft Hij niet verborgen gehouden. De Here Jezus bemoeit zich met alle kleinigheden van ons bestaan en vaak kunnen we Hem daar niet in volgen, maar Hij heeft er geen geheim van gemaakt waar Hij over all mee bezig is. Hij is daar waar wij zijn om ons te brengen waar Hij is.

Daarom heb ik vanmorgen maar eens een stukje Dordtse Leerregels erbij gelezen. Daar gaat het over het soevereine raadsplan, de genadige wil en het voornemen van God de Vader. Dat is het masterplan voor je leven. En bij alles wat Jezus doet in de hemel, bij alle bepaling van jouw leven, werkt Hij aan de uitvoering daarvan. En laten we dan die woorden over uitverkiezing en uitverkorenen niet misverstaan. Dat betekent niet dat Jezus zo bezig is met jou en met jouw buren niet. Hoe weet jij dat? God verkiest toch, en niet jij? Het betekent juist dat Jezus ook daar is waar jouw buren zijn en jou direct de taak geeft om hen te vertellen over Hem. Het kon best eens zijn dat Hij jou wil gebruiken om ook hen te brengen waar Hij is. Wie vraagt naar het plan van God voor anderen krijgt altijd weer direct te horen: dat gaat jou niet aan, maar mijn plan voor jou is dat je de heilige Geest ontvangt en kracht ontvangt om van Mij te getuigen waar jij bent.

Nog een korte tijd en jullie zien me niet meer, maar kort daarna zien jullie me terug. Dat zei de Here Jezus tegen zijn leerlingen. En Hij is naar de hemel gegaan om te zijn waar wij zijn, ongedacht dichtbij. En Hij is naar de hemel gegaan om ons te brengen waar Hij is, en niet alleen ons zoals we hier zijn, maar ons zoals we mensen zijn, met ongedacht veel. Daarvoor bepaalt Hij ons leven, ons echte leven, thuis, op school, op ons werk, waar dan ook. Laten we Hem dan zo ook bezingen en aanbidden. Amen.

gehouden in: Loenen-Abcoude, 6 november 2005
Amsterdam-ZW, 17 mei 2009