Preek over Psalm 33:20-22

orde morgendienst
welkom
zingen: Psalm 121
stil gebed
votum en groet
zingen: Psalm 45,1
gebed
Schriftlezing Psalm 33
preek over Psalm 33:20-22
zingen: Psalm 84,5.6
huwelijksbevestiging Freek Jan en Marieke
zingen: Psalm 33,7.8
gebed
inzameling gaven
zingen: NGK 113,1-3
zegen

Beste mensen, familie, bekenden, vrienden, amici, broeders en zusters, en natuurlijk vooral: Marieke en Freek-Jan,

Jullie twee passen eigenlijk best goed in de kerk, in ieder geval bij ons in Amsterdam. Net als wij houden jullie van een goed feest. Wie dat nog niet weet, zal het vanavond wel merken. Tegelijk zijn jullie ook broodnuchtere mensen. Ik krijg niet zo vaak stellen langs die nadrukkelijk vragen om geen ‘liefde is leuk, trouwen is goed’-verhalen in de kerkdienst. Niet dat jullie liefde niet leuk vinden; en als jullie trouwen niet goed vonden zaten we hier niet. Maar dat is niet wat je in de kerk wilt horen. Hier moet het gaan over de grote goede God van hemel en aarde, zijn Zoon Jezus die precies op hem lijkt, en zijn Geest die zijn liefde helemaal bij ons binnen brengt en ons eens helemaal bij God binnen brengt. Dat betekent dat het in de kerk ook steeds om feest gaat, dat alles wil worden getypeerd door eucharistie, blijde dank. Tegelijk staan we als christenen allemaal gewoon met twee benen op de grond, desnoods in de modder. Het is hier nog niet af en er gebeurt hier van alles.

[sheet1] Laat ik het zo eens zeggen: volgens mij beseffen jullie heel goed dat getrouwd zijn niets anders is dan leven: je weet nooit van te voren wat er gebeurt. Je kunt nu heerlijke genieten van elkaar. En ik wens jullie toe dat jullie dat telkens weer kunnen doen, je leven lang. Het gaat je nu uitstekend. En ik wens jullie toe dat het je leven lang zo blijft. Maar niemand weet het. Wat we allemaal wel weten is dat we in een gevallen en gebroken wereld leven. Niemand blijft helemaal gespaard voor zorg, moeite en verdriet. Uiteindelijk moeten alle mensen sterven. In de kerk, onder de ogen van de God die zijn Zoon Jezus uit de dood heeft opgewekt, hebben we de moed dat allemaal nuchter onder ogen te zien, en des te meer feest te vieren omdat de levende God erbij is. Dat willen jullie ook. Daarom waren jullie vandaag niet alleen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand, maar zijn jullie nu ook hier. Getrouwd zijn is niet anders dan leven: je weet nooit van te voren wat er gebeurt.

Daarom is het allerbelangrijkste niet dat jullie nu gelukkig zijn. Het is belangrijk en duidelijk genoeg aan jullie te zien. Maar het allerbelangrijkste is voor jullie dat er Iemand in trouwe, taaie volharding met jullie mee gaat, het leven door, zelfs de dood door: de levende God zelf. Van zijn trouw mogen jullie een teken zijn voor elkaar. Als je feest viert is het des te mooier voor Freek-Jan als Marieke er is en voor Marieke als Freek-Jan er bij is. Als er verdriet, pijn of zorg in je leven komt, kun je tegen elkaar zeggen: als ik jou niet had zou het pas echt zwaar zijn. Maar niemand kan de ander zo trouw zijn als God zelf. Al was het alleen al omdat er altijd een moment komt dat je er niet meer voor elkaar kun zijn. Daarom is het allerbelangrijkste dat je kunt zeggen: wij verwachten vol verlangen de Heer, dat je kunt bidden: schenk ons uw trouw, Heer, en dat je kunt belijden: op u is al onze hoop gevestigd.

[sheet2] En gelukkig mag ik vanavond namens Gods tegen jullie zeggen: Marieke, Freek-Jan, ik wil met jullie meegaan, ik wil jullie trouw zijn. Even gelukkig mag ik dat vanavond trouwens tegen iedereen hier zeggen: de levende God zelf wil je leven door met je meegaan, je trouw zijn, met taaie volharding voor je zorgen. Zelfs als je hem helemaal niet kent, als je slechte ervaringen hebt met christenen, als je het allemaal maar vreemd vindt, al dat praten over God. Wat je aan goeds meemaakt in je leven, zelfs wat je aan goeds doet, je goede ideeën, je levenskracht, het komt tenslotte niet uit jezelf — wie weet er tenslotte waar z’n ideeën vandaan komen en waar hij de energie vandaan haalt? — het zijn gaven van de God die eens alles maakte, nog al het goede geeft en dat zal blijven doen. Christenen zijn hoogstens gewone mensen die weten wie ze voor dat alles mogen danken. En iedereen kan dat leren.

Omdat God met ons mee wil gaan begint Psalm 33 met blijdschap, juichen, God huldigen, en vol overgave voor hem zingen. Hij is dan ook niet zomaar iemand. Vanouds is hij oprecht, het vertrouwen waard, trouw in zijn beslissingen en in liefde toegewijd aan zijn mensen. Zo heeft hij hemel en aarde gemaakt. Oprecht, open en eerlijk heeft hij alles in de kosmos ingericht om samen met mensen en dieren een goed leven te hebben. En kijk, hoe goed het is. Tel-kens weer zegt God het, als hij alles zijn eigen plek geeft. Oprecht. God heeft geen verborgen agenda’s. Hij is volstrekt duidelijk en eerlijk over wat hij wil: het samen goed hebben, echt goed. Kijk maar, hij neemt de mensen bij zich in huis in het paradijs.

Daarom is hij ook echt te vertrouwen. God draagt geen maskers. Als hij spreekt gebeurt er iets goeds, als hij gebiedt verschijnt er iets prachtigs. Je kunt het nog zien, ondanks alles wat er na de schepping is gebeurd. Je kunt het nog zien: als hij spreekt maakt hij mooie mensen, ook jullie. Als hij gebiedt verschijnt er iets prachtigs als liefde en trouw, recht en schoonheid. We zijn hier vanavond tenslotte omdat we daar zo blij mee zijn.

Hij heeft recht en gerechtigheid lief, zingt de psalm verder. Recht betekent dan echt recht doen aan mensen, aan verhoudingen, aan situaties, aan die alle echt trouw zijn, ze zien staan en daarom recht doen. Gerechtigheid betekent dan uitspraken doen die daarbij passen, zoals een goede rechter altijd zal doen. Daarom kun je ook zeggen: God houdt ervan om trouw te zijn in zijn beslissingen. Hij is de God die niet kijkt naar de buitenkant van dingen en van mensen, maar naar hoe het echt is. Is het kwaad, dan noemt hij het ook kwaad, is het goed dan noemt hij het ook goed. Gaat iets kapot, dan zegt hij dat het gemaakt moet worden, is iets heel en goed, dan zegt hij dat het uit mag groeien tot iets nog mooiers. En hij zet zich volop voor dat alles in, in woord en daad.

Want hij is helemaal toegewijd aan zijn mensen. Van de trouw van de Heer is de aarde vol, zegt de psalm. Trouw is dan een diepe vorm van commitment, van toewijding, van jezelf inzetten en desnoods op het spel zetten. Het tweede deel van de bijbel gebruikt hier meestal het woord liefde voor. Zo lief heeft God zijn wereld dat hij zelfs zijn enige Zoon gegeven heeft, in zijn Zoon zelf is gekomen om zichzelf op het spel te zetten. Zo trouw is Gods liefde, zo ver gaat zijn commitment.

Oprecht, te vertrouwen, trouw in zijn beslissingen, in liefde toegewijd, zo is de God die alles heeft gemaakt. Geen wonder dat die dingen als het ware in zijn schepping ingeschreven zijn. Iedereen wil tenslotte oprecht zijn, te vertrouwen, eerlijk en in liefde toegewijd. Als ze dat soort dingen eens aan het eind van je leven van jou kunnen zeggen is je leven goed geweest. Als dat niet kan is er echt iets mis gegaan. Ik ken niemand die dat tenslotte niet ook vindt. Goed is wat God is. Kwaad is wat hij niet is. Zo is het altijd geweest en zal het altijd zijn.

Zo gaat God zelf dan ook verder, de geschiedenis door. Zijn plan houdt eeuwig stand, wat hij beraamt blijft, zegt de psalm. Dat wordt helemaal getekend door wie God is. Zijn plan is niet een plan als een scenario of een script, dat precies bepaalt wat er allemaal gaat gebeuren. Zo spreekt de bijbel nergens. Het gaat trouwens ook nergens over een plan van God met mijn of jouw leven, waar dan precies ons leven in uitgestippeld is. God stelt een einddoel, een doel waar hij wil komen, samen met zijn mensen, samen met zijn schepping. Hij schakelt mensen in, stuurt bij, corrigeert, roept mensen voor een taak, komt zelf meedoen en uiteindelijke zelf meedragen.

Dit plan van God, deze diepe beslissing om zijn einddoel te halen is sterker dan alles wat daartegen in gaat. En dat is nogal wat. Het mysterie van het kwaad is opgedoken in Gods wereld. Mensen bleken in staat om anders te willen zijn dan God, juist omdat ze aan hem gelijk wilden zijn, meer voor zichzelf wilden hebben. God is de volstrekt gevende God, maar het kwaad wil hebben, houden en niet geven. En dus vallen er doden, komen er daders en slachtoffers. Maar God laat zijn einddoel niet vallen. Hij blijft mensen hun eigen verantwoordelijkheid geven. Hij is er zelfs niet van onder de indruk als wij genieten van onze eigen keuzes, maar hem de schuld geven als het mis gaat, in het klein in ons eigen leven, of in het groot in de geschiedenis. Hij doet er alles voor om zijn doel te bereiken, zelfs in Jezus zich volstrekt identificeren met zijn mensen, slachtoffer worden, dader worden, en zo het kwaad weg dragen. Want het gaat hem er om dat het doel dat hij altijd al had gerealiseerd wordt: samen leven met zijn mensen, dieren en schepping in een werkelijk goed leven. In alles wat hij doet blijkt hoe oprecht hij is, geen dubbele agenda’s, hoe hij te vertrouwen is als de goede God, hoe hij eerlijke beslissingen neemt en hoe toegewijd hij is in liefde aan zijn mensen.

Goed, Freek-Jan, Marieke, jullie verlangen uiteindelijk niets meer dan dat deze God met jullie mee gaat. Dan zal het goed komen. Hij bereikt zijn einddoel ook met jullie. En ik voeg maar toe: wie hier ook is, verlang vooral ook dat deze God met jou mee gaat. Roep hem er bij. Hij is er al en is nooit verder weg dan een gebed. Zoals ik al zei: christenen zijn maar al te gewone mensen die echt alleen maar dit meer hebben dat ze behalve al hun normale relaties nog een extra relatie hebben, die met God, met Jezus, bezield door zijn Geest. Niets is makkelijker dan die extra relatie ook aangaan. God zelf biedt ze je aan. Hij houdt al van je. Meer dan van je laten houden kan het dus uiteindelijk niet worden, wat er door die liefde ook verandert in je leven.

[sheet3] Het is bij deze God dat alles in de laatste verzen van de psalm op zijn plaats valt. Als hij zo in liefde toegewijd is aan zijn mensen kunnen wij onze hoop stellen op zijn toewijding, zijn liefde, zijn verrassende vasthoudendheid daarin. Dé reactie op deze God is: wij verwachten vol verlangen de Heer. Zijn toegewijde liefde roept verlangen op naar meer, naar hem zelf, naar telkens weer ervaren van zijn toewijding. Ze roept verlangen op zijn zorg telkens weer te zien in je leven, in grote en kleine dingen. Gods taaie trouw aan wie hij is wil je open maken, nieuw laten kijken in je leven, en verlangen wekken, uiteindelijk om oog in oog met hem samen te leven op een echt goede wereld. Verlangen naar zijn einddoel dus. Hij gaat het bereiken.

Deze God is te vertrouwen, eerlijk en open. Dé reactie op hem is dus: wij vertrouwen hem als onze hulp en ons schild. Getrouwd zijn is net als leven: je weet nooit wat er gebeurt. Dus heb je hulp nodig en bescherming van iemand die werkelijk te vertrouwen is, iemand die je niet uiteindelijk toch in de steek laat. Moet je kijken naar Jezus: hij bleek zo te vertrouwen te zijn als maar mogelijk is, zelfs door de dood heen. Zijn liefde is sterker dan de dood. Nooit zal hij er niet zijn, ook voor jou er niet zijn.

Daarom kun je zingen: om hem is ons hart verblijd, kun je je verheugen in hem als de trouwe God, die trouwe beslissingen neemt, beslissingen die echt recht doen aan jou als de mens zoals hij je eens gemaakt heeft en verder heeft laten worden. Wat is het goed dat er iemand is die werkelijk recht spreekt, die volstrekt recht doet aan onze vaak zo machtig complexe werkelijkheid. Wie heeft er in het groot nog overzicht over onze wereld, waarin intussen echt alles met alles samenhangt? Wat is recht, wat is onrecht in het milieu, in internationale handel en verhoudingen? Wie heeft er ook in het klein nog overzicht in haar relaties? Leef een paar jaar samen met elkaar, niet alleen in je huwelijk, maar overal, en wie weet nog wat er allemaal meespeelt aan herinneringen, irritaties, goede ervaringen en nog veel meer? Gaaf dat dan de God met je meegaat die eens al die complexe dingen zal uitsorteren en recht doen. Kun je nu al eens stuk relaxter van leven, je gelijk ook eens laten en je luxe ook eens opgeven. Kun je tenslotte toch een vrolijk lied zingen, wat er ook aan de hand is in je leven.

Tenslotte bij deze God kun je altijd weer bidden zoals deze psalm afsluit: Schenk ons uw trouw, uw diepe commitment, op u is al onze hoop gevestigd. Wij zijn niet goed en groot en sterk. Wij zijn niet perfect en hebben geen automatische piloot die altijd goed werkt. Wij zijn mensen die vergaan, die niet blijven. Wij kunnen niet langer liefde bieden dan tot de dood ons scheidt. En hoe kun je er dan doorheen zitten, niet alleen als de dood in je huwelijk komt, maar ook als andere geliefden, je ouders, familie er niet meer zijn. Maar altijd weer kun je je richten op de levende God en bidden: schenk uw trouw. Je kunt veel hopen en verwachten van mensen, vaak genoeg blijkt die hoop en verwachting ook nog terecht. Maar al onze hoop kunnen we alleen vestigen op de God die ons in Jezus zo heeft liefgehad dat iedereen die op hem vertrouw eeuwig leven heeft, eeuwig en goed.

Daarom, nuchter kun je zijn, onder ogen zien wat er gebeurt kun je doen, liefde is niet alleen leuk, niet alleen een huwelijk is goed, maar uiteindelijk is er met deze God altijd reden voor een feest. Zijn einddoel is een groot feest. Laat het feest vanavond maar een voorproefje zijn van dat feest. En laten we nu samen alvast zingen van verlangen en vertrouwen met een andere psalm, Psalm 84.

gehouden in: Amsterdam-ZW, 8 juli 2010

Keynote (Engels)

Marriage is just as life:
you never know what’s gonna happen.
So what’s important is not that you’re happy now,
but who is going with you in faithfulness.

God wants to go with us.
He is (and always was) upright and trustworthy,
faithful in his decisions and committed to his people.
That’s the way he works out his purpose in the world.

So we can put our hope in his commitment,
trust him as our help and our shield,
rejoice in him as the faithful one
and pray for his ongoing commitment to us.