Preek over Lucas 8:4-8

orde middagdienst
inleiding en gebed, aankondiging beginblok
zingen: Opwekking 573
zingen: Opwekking 474
zingen: Surrender (Marc James)
Schriftlezing Lucas 8:1-21
preek over Lucas 8:4-8
gebed na de preek
zingen: Draw me close to You
inzameling gaven
zingen: Opwekking 609
zegen

Wel, beste mensen, dames en heren, boeren, burgers en buitenlui, ik vind het heel wat dat jullie toch vanavond hier gekomen zijn. Jullie hebben wel lef. Niemand kan zeggen dat-ie niet gewaarschuwd was. Pas op voor Jezus, heeft iedereen kunnen lezen. Dan toch komen, dan neem je wel een risico.

Maar misschien waren jullie wel gewoon alleen maar nieuwsgierig. Het ligt tenslotte niet erg voor de hand dat ze in de Stadshartkerk zo’n zwarte Zwadderneel zouden uitnodigen, die het nodig vindt mensen bang te maken met hel en verdoemenis. Pas op voor Jezus. Hoezo dan? Is hij gevaarlijk, of zo? Heeft juist Jezus niet geleerd dat God liefde is? Bovendien: als er al een god bestaat moet hij tenminste degene zijn die alles tenslotte weer op z’n pootjes laat terechtkomen. Anders is het de moeite waard niet om een god te hebben. Dat is een algemene waarheid die netjes verwoord wordt in wat flarden uit een kinderboek:

‘Opa,’ vraagt Robin, ‘kan God je wat doen?’
‘Wat dóen?’
‘Ja, flink straffen…’
‘Ben je nu helemaal besodemieterd!’ zegt opa.
‘Als je wat stouts doet,’ zegt Robin.
‘Daar let God niet op,’ zegt opa.
‘En als je niet op zondagsschool zit?’
‘Maakt God niks uit,’ zegt opa.
‘Dus,’ zegt Robin, ‘dus… God is niet gevaarlijk?’
‘Welnee!’ zegt opa. ‘Een leeuw, díe is gevaarlijk.’
Robin knikt. Robin zucht heel diep. Hij vindt het fijn dat God niet gevaarlijk is.
Opa zucht ook heel diep.
‘Dat was een moeilijk gesprek,’ zegt hij.
‘Maar je hebt het goed gedaan, opa’, zegt Robin.
‘Dank je,’ zegt opa.

Goed, laten we dan maar eens kijken. We lezen in de bijbel, in Lucas 8, vers 4-8:

4 Toen er vanuit de steden mensen naar hem toe gekomen waren en er zich een grote menigte verzameld had, vertelde hij deze gelijkenis: 5 ‘Iemand ging eens naar zijn land om te zaaien. Terwijl hij daarmee bezig was, viel er wat zaad op de weg. Het werd vertrapt en door de vogels opgegeten. 6 Er viel ook wat zaad op rotsachtige bodem, maar toen het opschoot, droogde het uit door gebrek aan water. 7 Ander zaad viel tussen de distels, en toen de distels opschoten verstikten ze het. 8 Maar er viel ook wat zaad in vruchtbare aarde, en dat bracht honderdvoudig vrucht voort toen het was opgeschoten.’ Hij voegde er met luide stem aan toe: ‘Wie oren heeft om te horen, moet goed luisteren.’

Jezus trekt rond in Palestina om het goede nieuws over het koninkrijk van God bekend te maken. Goed nieuws over God, dat Hij een nieuwe wereld geeft, van vrede, recht en genezing, liefde en trouw. Want inderdaad, God is liefde. En Jezus verspreidt dat allemaal al om zich heen (vrede, genezing, liefde), dus Hij trekt behoorlijk wat publiek. Hier is iemand die echt goed is en goed doet. Een hele menigte stroomt samen. Tijd voor een verhaal.

Er was eens iemand die zijn land op ging om te zaaien. Niet driedubbel overgehaald machinaal zaaien en meteen onderstoppen, nee, ouderwets, met de hand, uit de losse pols, in een derde-wereld-setting. En net als je na ‘er was eens een prinses, die’ nieuwsgierig wordt naar hoe het verder ging met die prinses, zo word je hier vanzelf nieuwsgierig naar hoe het met die zaaier en zijn zaaien gaat. Nou, voorlopig niet zo goed. Een deel van het zaad valt langs de weg, waar het wordt vertrapt en de vogels het opeten. Een ander deel valt net daar waar onder de oppervlakte meteen de rotsen beginnen, weinig bodem, weinig wortel dus. Weer een ander deel komt tussen distels terecht en overleeft dat niet. Wat een treurigheid allemaal. Het lijkt wel een spotje van een hulporganisatie. Waar doet die man het allemaal voor? Maar gelukkig, de rest van het zaad valt in goede grond, en toen het was opgekomen bracht iedere korrel wel honderd korrels nieuw zaad op. Dat is toch goed afgelopen dus. Maar waarom vertelt iemand dit verhaal?

Dat blijkt meteen: Wie oren heeft, moet ook luisteren! Jullie hebben oren, nietwaar? Jullie kwamen naar Mij luisteren, nietwaar? Nou, dan moet je ook echt luisteren, en Mij echt serieus nemen. Dat zegt Jezus tegen die hele menigte die naar Hem komt luisteren. Plotseling kijkt Hij ze aan, en zegt: en jij dan? dit verhaal gaat over jou, hoor; wat ga jij doen met wat Ik zeg? En dat drukt door, nietwaar, via zo’n bijbelvers, tot vanavond toe. Ik heb niet voor niets gewaarschuwd, met die titel. Nu hebben jullie hier allemaal ook dit verhaal van Jezus gehoord. Nu gaat het ook over jullie. Je kunt niet meer doen alsof je niks gehoord hebt, alsof je hier niet geweest bent. Je hebt het verhaal gehoord, en nu gaat het altijd ook over jou.

Wacht even. Hoor ik daar iemand denken: maar als ik me er toch niets van aan wil trekken, dan trek ik me er lekker niks van aan; hoezo gaat dat verhaal dan over mij? Nou, kijk maar, dan gaat het bij jou net als bij dat deel van het zaad dat langs de weg terecht kwam. Jezus zelf legt dat uit als: dat zijn zij die Gods woord gehoord hebben, maar dan komt de duivel en neemt het uit hun hart weg om te verhinderen dat ze geloven en daardoor worden gered. Als je komt luisteren naar Jezus, als je komt luisteren naar God (want Jezus spreekt en doet altijd alles namens God), dan merk je altijd in ieder geval één ding: het gaat over jou, je kunt niet lekker toeschouwer spelen en afstand houden.

Luisteren naar Jezus is echt heel iets anders dan televisie kijken. Het gemak van televisie kijken is toch altijd dat de figuren die je ziet netjes aan de andere kant van het glas blijven. Ze bemoeien zich nooit echt met je. Jezus doet dat wel. Hij spreekt je aan met een boodschap waar je op moet reageren, zelf, persoonlijk. Zijn verhalen gaan ook over jou en het blijkt vervolgens in jouw leven hoe zijn verhalen over jou gaan. Hoe jij reageert op Hem beslist over je plek in het verhaal. Zoals gezegd: je kunt je er niets van aantrekken. Dan is jouw plaats in het verhaal dat stukje over het zaad dat valt langs de kant van de weg. Dat blijkt achteraf en het blijkt in jouw leven. De ‘lees-verder-link’ onder de woorden van Jezus komt uit in jouw eigen levensverhaal.

Dat is het eerste wat ik bedoelde met Pas op voor Jezus. Hij spreekt ons aan en dwingt ons een persoonlijke reactie af. Hoe die reactie ook uitvalt, positief of negatief, neutraal ben je nooit meer. De meeste mensen houden daar helemaal niet van. Dus ik dacht: ik waarschuw maar even. Maar er is nog iets, hier.

Denk eens even terug aan dat verhaal over die man hier, die zijn land op ging om te zaaien. Uiteindelijk liep dat verhaal goed af. Voor we hoorden dat het verhaal over die zaaier over ons ging was de laatste gedachte dat het zo, zo als bij dat zaad dat in goede aarde viel, gelukkig goed afliep. Die andere drie delen zaad, dat werd helemaal niks. Nu blijkt dat verhaal ook over ons te gaan, maar we weten nog steeds dat het alleen op die laatste manier goed afliep. We weten dus dat je alleen dan góed naar Jezus, naar God luistert als je net zo reageert als vruchtbare aarde op zaad, in de uitleg van Jezus zelf: mensen die met een goed en eerlijk hart naar het woord hebben geluisterd, het koesteren en door standvastigheid vrucht dragen. Luisteren en er naar leven dus.

Toch anders reageren op Jezus dan zo betekent dat je je moet los scheuren van dat verhaal, waar je het eerst mee eens was. Je weet hoe het verhaal goed afloopt. Dan anders reageren betekent dat je weet dat in jouw leven het verhaal niet goed gaat aflopen. En je kunt natuurlijk zeggen: oké, dat is dan pech voor die zaaier, voor Jezus, voor God desnoods, maar in het verhaal is het toch vooral pech voor dat zaad, dat verloren gaat. Je loopt toch tenminste het risico dat het dus pech voor jou gaat worden. In ieder geval haalt Jezus zelf dat nog eens extra naar voren: Let goed op hoe je luistert! Want wie heeft, aan hem zal gegeven worden; en wie niet heeft, hem zal worden afgenomen zelfs wat hij denkt te hebben.

Jezus dwingt ons niet alleen een persoonlijke reactie af, maar Hij zet ons zo op het spoor van de goede reactie dat we in feite onszelf veroordelen als we toch anders reageren. Als je naar Hem luistert word je gevangen in zijn woorden. Je kunt je ervan los scheuren, maar dan scheur je jezelf ook los van jezelf. Je weet hoe het verhaal goed afloopt. Alleen tegen beter weten in kun je anders. Daarom dacht ik: ik waarschuw maar van te voren: pas op voor Jezus.

Maar ja, jullie zijn hier nu toch gekomen. Laten we het verhaal hier dan maar even echt invullen. Wat is dat zaad eigenlijk? Jezus zegt: het is het woord van God, de boodschap van God. En dat is hier, en steeds, het goede nieuws over het koninkrijk van God. Hij geeft een nieuwe wereld van vrede, recht en genezing, liefde en trouw. Hij geeft die, wij bouwen die niet, God geeft die, omdat Hij van mensen houdt. Jezus gaat er zijn eigen leven voor geven. Je zou de boodschap van God dus nog een slag korter en directer kunnen nemen: Ik houd metterdaad van jou. En God is een hartstochtelijk God.

Daarom is het oppassen voor Jezus voor mensen die zich op de vlakte willen houden. Het is oppassen voor mensen die anderen liever niet te dicht bij willen laten komen. De hele zin van de titel van vanavond is: Pas op voor Jezus, want Hij houdt echt van je. En dat is niet iets wat je voor kennisgeving aanneemt. Als iemand serieus tegen je zegt: Ik houd van jou, dan heb je nog maar twee mogelijkheden: óf je aanvaardt die liefde en je gaat ook leven als ge-liefde, óf je wijst die liefde af. Zeggen: daar zal ik nog eens over nadenken betekent ook: afwijzen. En hard roepen ja, mooi, prachtig, en verder weer opgaan in je eigen leven betekent ook: afwijzen.

En Jezus afwijzen als Hij zegt dat Hij van je houdt is toch iets anders dan een vriend of vriendin een blauwtje laten lopen. Van God is er maar één. Tegen Jezus kun je nooit zeggen: voor jou een ander. Hem afwijzen is tenslotte je eigen leven afwijzen. En denk dan inderdaad maar terug aan dat verhaal hier. Voor die zaaier liep het goed af: honderdmaal zoveel, altijd nog een ruime oogst. Maar voor dat zaad dat niet in goede aarde viel liep het niet goed af. En waarom zou je dat nu laten gebeuren? God zegt jou: Ik houd van jou. En je weet hoe het verhaal goed afloopt.

Ja, laten we dat ook maar even extra echt invullen. Reageren als zaad in vruchtbare grond, naar het woord luisteren, het koesteren en door standvastigheid vrucht dragen, dat is dus werkelijk leven als ge-liefde. Als Jezus zijn leven voor ons geeft slaat het nergens meer op om te zeggen: daar ben ik het mee eens, of niet. Dan ga je met Hem leven of je gaat zonder Hem je eigen gang verder. Daar zit uiteindelijk niks tussen. Jezus verhalen worden echt vervolgd in jouw leven, niet in je gedachten, of je theorie of je wereldbeschouwing of wat dan ook verder. Wanneer je zijn liefde in je leven laat zaaien zal je leven vrucht dragen. Wie Jezus’ liefde leeft zal er steeds meer van ontdekken, wie haar niet leeft (maar alleen voor waar aanneemt of zo) zal op een gegeven moment ontdekken dat zijn liefde je door de vingers is geglipt. Wie iets heeft zal nog meer krijgen; maar wie niets heeft, hem zal zelfs wat hij denkt te hebben worden ontnomen. Dat is dit: liefde moet je leven, dan wordt ze meer, anders verdwijnt ze.

En nog een keer: waarom zou je dat nu laten gebeuren? Leven als geliefde is niet moeilijk. Je hoeft Jezus’ liefde niet te verdienen. Hij heeft zijn leven al lang voor ons gegeven. Je kunt het met een goed en eerlijk hart ontvangen en het koesteren en het vasthouden en kijk, het gaat vrucht dragen. Wat je alleen niet kunt, en zeker na vanavond niet meer, is doen alsof er niets gebeurd is, doen alsof Jezus niet werkelijk tegen je gezegd heeft: Ik houd van jou. Je moet echt iets met zijn liefde. Daarom dacht ik zo: ik waarschuw maar: Pas op voor Jezus, want Hij houdt echt van je. En zo is het maar net.

gehouden in: Stadshartkerk Amstelveen, 15 januari 2006
Oegstgeest, 1 oktober 2006